ทำไมโรงอาหารพนักงานต้องผ่าน เกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร ของกรมอนามัย

เกณฑ์สุขาภิบาลอาหารของกรมอนามัยคืออะไร

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข กำหนด “เกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร” เพื่อเป็นมาตรฐานกลางสำหรับสถานประกอบการด้านอาหารทั่วประเทศ ไม่ว่าจะเป็นร้านอาหาร โรงอาหาร หรือโรงครัวในองค์กร เพื่อควบคุมให้ “อาหารที่จำหน่าย”

1. สถานที่และสิ่งแวดล้อมต้องสะอาด ปลอดภัย

• พื้น ผนัง และเพดาน ต้องเรียบ ทำความสะอาดง่าย ไม่มีรอยแตกหรือรั่วซึม

• มีการระบายอากาศที่ดี แสงสว่างเพียงพอ

• พื้นที่ครัว แยกจากพื้นที่รับประทานอาหารและพื้นที่ทิ้งขยะ

• ไม่มีสัตว์พาหะ เช่น หนู แมลงวัน หรือแมลงสาบ

📌 เหตุผลที่สำคัญ: สภาพแวดล้อมที่สกปรกหรืออับชื้นคือแหล่งสะสมของเชื้อโรคที่ปนเปื้อนลงสู่อาหารได้โดยตรง

2. น้ำสะอาดและระบบจัดการของเสีย

• น้ำที่ใช้ปรุงอาหาร ล้างจาน หรือล้างมือ ต้องเป็น “น้ำสะอาดตามเกณฑ์กรมอนามัย”

• ต้องมีระบบกำจัดน้ำเสียและขยะที่ถูกต้อง เช่น แยกขยะอินทรีย์ ขยะรีไซเคิล

• ไม่ปล่อยน้ำเสียลงพื้นที่สาธารณะโดยตรง

📌 เหตุผลที่สำคัญ: น้ำเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคหลักในโรงอาหาร การไม่มีระบบบำบัดอาจทำให้เชื้อโรคสะสมและย้อนกลับสู่ครัวได้

3. อุปกรณ์และภาชนะต้องสะอาด แยกประเภทชัดเจน

• อุปกรณ์ประกอบอาหาร เช่น เขียง มีด กระทะ ต้องแยก “ดิบ” และ “สุก” อย่างชัดเจน

• ภาชนะล้างทำความสะอาดด้วยน้ำร้อนหรือน้ำยาฆ่าเชื้อ

• หลังล้าง ต้องผึ่งให้แห้งในตะแกรงหรือที่คว่ำ ไม่วางบนพื้น

📌 เหตุผลที่สำคัญ: เชื้อโรคจากอาหารดิบ เช่น เนื้อหมูหรือไก่ สามารถปนเปื้อนสู่อาหารที่สุกแล้วได้ (เรียกว่า cross-contamination) ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคอาหารเป็นพิษจำนวนมาก

4. ผู้สัมผัสอาหารต้องมีสุขลักษณะที่ดี

• คนทำอาหารต้องใส่หมวกคลุมผม ผ้ากันเปื้อน และเสื้อสะอาด

• ห้ามสวมเครื่องประดับขณะปรุงอาหาร

• ต้องผ่านการอบรมหลักสูตร “ผู้สัมผัสอาหาร” และมีใบรับรองจากสาธารณสุข

• ต้องตรวจสุขภาพประจำปี เช่น ตรวจหาเชื้อก่อโรคทางอาหาร และสุขภาพทั่วไป

📌 เหตุผลที่สำคัญ: พฤติกรรมของคนทำอาหารคือจุดเสี่ยงสูงสุด มือหรือเล็บที่ไม่สะอาดอาจเป็นตัวนำเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายผู้บริโภคได้โดยตรง

5. การจัดการอาหารและโภชนาการ

• วัตถุดิบต้องสดใหม่และเก็บในอุณหภูมิที่เหมาะสม (เช่น เนื้อสดแช่เย็น ≤5°C)

• ปรุงอาหารให้สุกทั่วถึง และเก็บในภาชนะปิดมิดชิด

• ไม่ใช้วัตถุเจือปนอาหารเกินมาตรฐานที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด

• จัดเมนูอาหารที่มีสัดส่วนสารอาหารครบถ้วน

📌 เหตุผลที่สำคัญ: นอกจากความสะอาดแล้ว “คุณค่าทางโภชนาการ” ก็เป็นสิ่งที่กรมอนามัยเน้น เพราะอาหารในโรงงานหรือออฟฟิศคือแหล่งพลังงานหลักของพนักงานตลอดวัน