ทำไมโรงอาหารพนักงานต้องผ่าน เกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร ของกรมอนามัย
- 09/10/25
“อาหารกลางวัน” ในโรงงานหรือออฟฟิศ ไม่ได้เป็นเพียงมื้อหนึ่งของวัน แต่คือพลังหลักที่หล่อเลี้ยงสมรรถนะการทำงานของพนักงานทั้งองค์กร โรงอาหารที่ไม่สะอาดหรือจัดการไม่ถูกสุขลักษณะ อาจนำมาซึ่งการระบาดของโรคทางอาหารและการลาป่วยจำนวนมาก
ในทางกลับกัน โรงอาหารที่ผ่าน เกณฑ์สุขาภิบาลอาหารของกรมอนามัย จะเป็นรากฐานสำคัญของ “องค์กรสุขภาพดี (Healthy Organization)” ที่พนักงานมั่นใจ อิ่มอร่อย และปลอดภัยในทุกวัน
เกณฑ์สุขาภิบาลอาหารของกรมอนามัยคืออะไร
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข กำหนด “เกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร” เพื่อเป็นมาตรฐานกลางสำหรับสถานประกอบการด้านอาหารทั่วประเทศ ไม่ว่าจะเป็นร้านอาหาร โรงอาหาร หรือโรงครัวในองค์กร เพื่อควบคุมให้ “อาหารที่จำหน่าย”
1. สถานที่และสิ่งแวดล้อมต้องสะอาด ปลอดภัย
• พื้น ผนัง และเพดาน ต้องเรียบ ทำความสะอาดง่าย ไม่มีรอยแตกหรือรั่วซึม
• มีการระบายอากาศที่ดี แสงสว่างเพียงพอ
• พื้นที่ครัว แยกจากพื้นที่รับประทานอาหารและพื้นที่ทิ้งขยะ
• ไม่มีสัตว์พาหะ เช่น หนู แมลงวัน หรือแมลงสาบ
📌 เหตุผลที่สำคัญ: สภาพแวดล้อมที่สกปรกหรืออับชื้นคือแหล่งสะสมของเชื้อโรคที่ปนเปื้อนลงสู่อาหารได้โดยตรง
2. น้ำสะอาดและระบบจัดการของเสีย
• น้ำที่ใช้ปรุงอาหาร ล้างจาน หรือล้างมือ ต้องเป็น “น้ำสะอาดตามเกณฑ์กรมอนามัย”
• ต้องมีระบบกำจัดน้ำเสียและขยะที่ถูกต้อง เช่น แยกขยะอินทรีย์ ขยะรีไซเคิล
• ไม่ปล่อยน้ำเสียลงพื้นที่สาธารณะโดยตรง
📌 เหตุผลที่สำคัญ: น้ำเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคหลักในโรงอาหาร การไม่มีระบบบำบัดอาจทำให้เชื้อโรคสะสมและย้อนกลับสู่ครัวได้
3. อุปกรณ์และภาชนะต้องสะอาด แยกประเภทชัดเจน
• อุปกรณ์ประกอบอาหาร เช่น เขียง มีด กระทะ ต้องแยก “ดิบ” และ “สุก” อย่างชัดเจน
• ภาชนะล้างทำความสะอาดด้วยน้ำร้อนหรือน้ำยาฆ่าเชื้อ
• หลังล้าง ต้องผึ่งให้แห้งในตะแกรงหรือที่คว่ำ ไม่วางบนพื้น
📌 เหตุผลที่สำคัญ: เชื้อโรคจากอาหารดิบ เช่น เนื้อหมูหรือไก่ สามารถปนเปื้อนสู่อาหารที่สุกแล้วได้ (เรียกว่า cross-contamination) ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคอาหารเป็นพิษจำนวนมาก
4. ผู้สัมผัสอาหารต้องมีสุขลักษณะที่ดี
• คนทำอาหารต้องใส่หมวกคลุมผม ผ้ากันเปื้อน และเสื้อสะอาด
• ห้ามสวมเครื่องประดับขณะปรุงอาหาร
• ต้องผ่านการอบรมหลักสูตร “ผู้สัมผัสอาหาร” และมีใบรับรองจากสาธารณสุข
• ต้องตรวจสุขภาพประจำปี เช่น ตรวจหาเชื้อก่อโรคทางอาหาร และสุขภาพทั่วไป
📌 เหตุผลที่สำคัญ: พฤติกรรมของคนทำอาหารคือจุดเสี่ยงสูงสุด มือหรือเล็บที่ไม่สะอาดอาจเป็นตัวนำเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายผู้บริโภคได้โดยตรง
5. การจัดการอาหารและโภชนาการ
• วัตถุดิบต้องสดใหม่และเก็บในอุณหภูมิที่เหมาะสม (เช่น เนื้อสดแช่เย็น ≤5°C)
• ปรุงอาหารให้สุกทั่วถึง และเก็บในภาชนะปิดมิดชิด
• ไม่ใช้วัตถุเจือปนอาหารเกินมาตรฐานที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด
• จัดเมนูอาหารที่มีสัดส่วนสารอาหารครบถ้วน
📌 เหตุผลที่สำคัญ: นอกจากความสะอาดแล้ว “คุณค่าทางโภชนาการ” ก็เป็นสิ่งที่กรมอนามัยเน้น เพราะอาหารในโรงงานหรือออฟฟิศคือแหล่งพลังงานหลักของพนักงานตลอดวัน
เมื่อผ่านเกณฑ์ จะได้รับอะไรบ้าง?
เมื่อโรงอาหารผ่านการตรวจประเมินครบทุกหมวด จะได้รับ “ตรารับรองสุขาภิบาลอาหาร (Food Sanitation Standard)” จากกรมอนามัย ซึ่งสามารถติดหน้าร้านเพื่อแสดงให้เห็นว่า
โรงอาหารแห่งนี้ผ่านการตรวจมาตรฐานด้านความสะอาด ปลอดภัย และถูกสุขลักษณะ
สิ่งนี้ไม่เพียงสร้างความมั่นใจให้พนักงาน แต่ยังช่วยให้องค์กร
• นำไปใช้เป็น หลักฐานในรายงาน ESG/CSR ด้านสุขภาพ
• เพิ่มคะแนนในมาตรฐาน ISO 45001 / Occupational Health & Safety
• ใช้เป็น จุดขายทางภาพลักษณ์ สำหรับลูกค้าและพันธมิตรธุรกิจ
เกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร ไม่ใช่แค่สะอาด แต่คือ “ระบบบริหารจัดการสุขภาพ”
หลายองค์กรเข้าใจผิดว่า “ผ่านเกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร” แปลว่าแค่ทำความสะอาดครัวให้เงา แต่ในความจริงแล้ว เกณฑ์นี้คือ “ระบบบริหารความปลอดภัยทางอาหาร” ที่มีการตรวจสอบเป็นรอบ มีการอบรม และติดตามต่อเนื่อง ซึ่งถ้าทำอย่างต่อเนื่อง จะเกิดผลลัพธ์ 3 ประการใหญ่คือ
1.พนักงานสุขภาพดีขึ้น → ประสิทธิภาพงานสูงขึ้น
2.องค์กรประหยัดค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพและการลาป่วย
3.สร้างวัฒนธรรมองค์กรที่ใส่ใจสุขภาพและสิ่งแวดล้อม
เวิร์กช็อป “Clean Food Good Taste” โดย SAKID ยกระดับสู่โรงอาหารสุขภาพที่ได้ใบรับรอง
SAKID ร่วมกับนักกำหนดอาหารและกรมอนามัย จัดเวิร์กช็อป “Clean Food Good Taste & Healthy Canteen” เพื่อให้องค์กรสามารถ
• เรียนรู้หลักเกณฑ์การตรวจสุขาภิบาลอาหาร
• ปฏิบัติจริงในการประเมินและปรับปรุงโรงอาหาร
• เตรียมยื่นขอใบรับรอง Clean Food Good Taste
• รับคำปรึกษาจากนักกำหนดอาหารมืออาชีพ
บริการนี้ครอบคลุมทั้งการตรวจประเมินโรงอาหาร, อบรมพนักงานครัว และออกเอกสารรับรองสุขาภิบาลอาหาร เพื่อให้โรงอาหารในองค์กรสามารถผ่านการตรวจได้อย่างมั่นใจ
👉สนใจ WORKSHOP Healthy Canteen สำหรับแม่ครัว พ่อครัว
ทำไมต้องเลือก SAKID เป็นที่ปรึกษาโรงอาหารสุขภาพ
เพราะ SAKID ไม่ได้แค่สอนให้ “สะอาดและอร่อย” แต่เราดูแลครบตั้งแต่ต้นจนถึงการตรวจรับรองจริง
• ตรวจสุขาภิบาลโรงอาหารตามเกณฑ์กรมอนามัย
• อบรมพนักงานครัวโดยนักกำหนดอาหารมืออาชีพ
• ออกแบบเมนู Clean Food Good Taste เฉพาะองค์กร
• เตรียมเอกสารยื่นขอใบรับรองพร้อมติดตามผล
📌 สนใจสมัครเข้าร่วมโครงการ เกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร/Healthy Canteen / Clean Food Good Taste ปรึกษากับ SAKID
การยกระดับโรงอาหารในองค์กรให้ได้มาตรฐาน เกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร ไม่ใช่แค่เรื่องของ “ความสะอาดในครัว” แต่มันคือจุดเริ่มต้นของการสร้าง “วัฒนธรรมสุขภาพที่ดี” ภายในที่ทำงานเมื่ออาหารทุกจานปลอดภัย สดใหม่ และอร่อยอย่างเหมาะสม พนักงานก็จะรู้สึกมั่นใจ มีพลัง และรู้ว่าบริษัทใส่ใจสุขภาพของพวกเขาจริง ๆ นั่นคือพลังเล็ก ๆ ที่เปลี่ยนบรรยากาศการทำงานให้ดีขึ้นได้ทุกวัน
สนใจทำมาตรฐานโรงอาหาร หรือโรงอาหารสุขภาพ แต่หากไม่รู้จะเริ่มต้นอย่างไร ปรึกษา SAKID ได้ เราไม่ใช่แค่ผู้นำกิจกรรมสุขภาพเท่านั้น แต่ยังเป็นที่ปรึกษาช่วยออกแบบกิจกรรมสุขภาพให้เหมาะสมกับแต่ละองค์กร รวมทั้งวิเคราะห์ผลลัพธ์ทางสุขภาพให้จบครบในที่เดียว ทำให้คนในองค์กรมีสุขภาพดีอย่างยั่งยืน
Workshop กับ SAKID เรื่องการดูแลสุขภาพ ไม่ว่าจะเรื่องอาหาร ทำอาหารสุขภาพ Cooking class สุขภาพจิตปรึกษานักจิตวิทยาแบบรายบุคคลหรือทำกิจกรรมคลาสกลุ่ม นักกายภาพออฟฟิศซินโดรม โดยเรามีผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางที่จะมาให้ความรู้เข้าใจแบบย่อยง่ายและลองทำกิจกรรมร่วมกัน อาทิเช่น คลาสโยคะ คลาสซุมบ้า คลาสออกกำลังกายหลังเลิกงาน สามารถสอบถามและช่วยออกแบบ Workshop ให้ตรงกับไลฟ์สไตล์พนักงานในบริษัทได้
แหล่งอ้างอิง
กรมอนามัย. (2565). คู่มือเกณฑ์สุขาภิบาลอาหารสำหรับสถานที่จำหน่ายอาหาร. กระทรวงสาธารณสุข.
World Health Organization. (2021). Five Keys to Safer Food Manual. WHO Press.
Thai Health Promotion Foundation. (2566). โครงการโรงอาหารสุขภาพดีในสถานประกอบการ.
SAKID. (2024). โภชนาการในองค์กร: ดูแลสุขภาพพนักงานผ่านมื้ออาหารที่สมดุล. www.sakid.app/blog/โภชนาการในองค์กร
บทความที่น่าสนใจ
มารู้จัก Healthy Organization องค์กรสุขภาพดี
จากการสำรวจสุขภาพของประชากรไทยครั้งที่ 6 ซึ่งดำเนินการในปี 2562-2563 ซึ่งประเด็นในการสำรวจครอบคลุมในเรื่องพฤติกรรมสุขภาพ ภาวะโรคที่สามารถตรวจวัดพื้นฐาน ได้แก่ การวัดสัดส่วนร่างกาย ความดันโลหิต และการตรวจวัดน้ำตาล และไขมันในเลือด เป็นต้น โดยครอบคลุมทั้งในวัยทำงาน และผู้สูงอาย พบว่า ปัญหาอันดับต้นของสังคมในขณะนี้คือ โรคที่เกิดจากพฤติกรรมสุขภาพ หรือโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โดยเฉพาะภาวะอ้วน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงซึ่งมีผลต่ออุบัติการณ์โรคระบบหัวใจและหลอดเลือดที่จะเกิดขึ้นในอนาคต มีสัดส่วนที่เพิ่มมากขึ้น เกิดภาระค่าใช้จ่ายจำนวนมากในการดูแลรักษา ในขณะที่ความสามารถในการทำงานก็ด้อยลงตามสภาพร่างกายส่งผลเสียเป็นวงกว้างทั้งแก่ตัวพนักงาน และองค์กร ดังนั้นมาตรการป้องกันและลดภาระโรคเหล่านี้จึงเป็นประเด็นสำคัญมาก
Work ต่าง Generation (การทำงานร่วมกันของคนต่างวัย)
เวลาผ่านไป เทคโนโลยีก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว จะทำยังไง ให้การทำงานของคนต่าง generation หรือ แต่ละ gen ในบริษัททำงานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ และไม่มีปัญหา สำหรับบริษัทที่เปิดมาอย่างยาวนาน ก็ต้องย่อมมีคนทำงานเกิน 10 ปี ในระดับหัวหน้าและผู้บริหารระดับสูง ในขณะเดียวกันบริษัทก็ต้องรับคนใหม่เข้ามาเพื่อสานต่อการทำงานของบริษัท
ภาวะฝืนทำงาน (Presenteeism) จุดเริ่มต้นสุขภาพจิตพนักงาน
ในหลายองค์กรไทย เรามักจะเห็นพนักงานที่ “ฝืน” มาทำงานทั้งที่ไม่สบาย รู้สึกเครียด หรือมีภาระส่วนตัวที่ยังแก้ไม่ตก สิ่งนี้เรียกว่า ภาวะฝืนทำงาน (Presenteeism) ซึ่งแตกต่างจากการขาดงาน (Absenteeism) เพราะแม้พนักงานจะอยู่ที่โต๊ะทำงาน แต่ประสิทธิภาพกลับลดลง และยังเสี่ยงสร้างปัญหาสุขภาพในระยะยาว
เพิ่มสุขภาพที่ดีในบริษัทด้วย “กิจกรรมลดน้ำหนักพนักงาน”
แนะนำ 5 แนวทางจัดกิจกรรมพนักงานลดน้ำหนัก ในบริษัท ที่เน้นสร้างการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมให้กับพนักงาน ตัวชี้วัดผลที่น่าใช้ เครื่องมือติดตามผล พร้อมตัวอย่างกิจกรรม
บูธประชาสัมพันธ์แอพสะกิด ที่การไฟฟ้านครหลวง เขตราษฎร์บูรณะ
บูธประชาสัมพันธ์แอพสะกิด ที่การไฟฟ้านครหลวง เขตเขตราษฎร์บูรณะ
เมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม 2566 Sakid ได้ออกบูธประชาสัมพันธ์แอพสะกิดให้กับการไฟฟ้านครหลวง เขตเขตราษฎร์บูรณะ ในกิจกรรม Fun for Fit เพื่อแนะนำการเข้าร่วมโครงการ “MEA เบิร์นเกินร้อย” เปิดศึกการแข่งกันระหว่างทีมเพิ่มการเผาผลาญแคลอรี ด้วยการส่งภารกิจสุขภาพผ่านแอพสะกิด และลุ้นรับของรางวัลในแต่ละเดือน
WORKSHOP กินอยู่อย่างไร ห่างไกล NCDs
กิจกรรม กินอยู่อย่างไร ห่างไกล NCDs
วันที่ 26 สิงหาคม 2567 SAKID ได้จัดกิจกรรม กินอยู่อย่างไรห่างไกลโรคNCDs กับ SAKID ที่บริษัท ทาทาสตีล (การผลิต) จ.สระบุรี โดยจะมีกิจกรรมวัดองค์ประกอบร่างกาย และWorkshop เกี่ยวกับการเลือกอาหารในชีวิตประจำวันโดยจะเน้นไปที่การลดน้ำหนักและไขมันในเลือด ให้พนักงานได้นำไปใช้ได้จริง การอ่านฉลากแบบง่ายๆ การเลือกกินอาหารแบบ 2-1-1 เน้นโปรตีนและผัก การเลือกกินคาร์โบไฮเดรตในสัดส่วนที่ถูกต้อง เพื่อรักษาการกินที่สมดุลให้เหมาะกับสภาวะร่างกายของแต่คนให้ถูกต้อง
