มาตรฐานโรงอาหาร สำหรับองค์กร มีอะไรบ้าง
- 11/10/25
โรงอาหารคือหัวใจสำคัญของสุขภาพพนักงานในองค์กร โดยเฉพาะในโรงงานหรือสถานประกอบการที่มีพนักงานจำนวนมาก การดูแลคุณภาพอาหารไม่ใช่แค่เรื่อง “อร่อย” แต่คือการลงทุนระยะยาวในสุขภาพ ผลผลิต และความยั่งยืนขององค์กร
จากข้อมูลของกรมอนามัย (2566) พบว่า พนักงานที่รับประทานอาหารในโรงอาหารที่ผ่านเกณฑ์สุขาภิบาลมีความเสี่ยงต่อโรคระบบทางเดินอาหารและโรคเรื้อรังต่ำกว่าถึง 40% เมื่อเทียบกับโรงอาหารทั่วไป
มาตรฐานโรงอาหารคืออะไร
มาตรฐานโรงอาหาร (Canteen Standard) หมายถึง เกณฑ์ด้านสุขาภิบาล คุณค่าทางโภชนาการ และสิ่งแวดล้อมที่สถานประกอบการต้องปฏิบัติตาม เพื่อให้พนักงานได้รับอาหารที่สะอาด ปลอดภัย และดีต่อสุขภาพ
องค์ประกอบหลักของมาตรฐานโรงอาหารแบ่งเป็น 3 อย่าง
1. สุขาภิบาลอาหาร ครัวสะอาด วัตถุดิบปลอดภัย ปรุงสุกทั่วถึง
2. โภชนาการ มีเมนูสุขภาพ ลดหวาน มัน เค็ม และเพิ่มผักผลไม้
3. สิ่งแวดล้อม มีระบบจัดการขยะ น้ำเสีย และลดการใช้พลาสติก
มาตรฐานโรงอาหาร ที่ต้องควรรู้จัก
ก่อนที่องค์กรจะยกระดับโรงอาหารให้ได้มาตรฐาน จำเป็นต้องเข้าใจว่า “มาตรฐานโรงอาหาร” ในประเทศไทยมีหลายรูปแบบ แต่ละแบบมีจุดเน้นและเกณฑ์ที่แตกต่างกัน ตั้งแต่การดูแลสุขาภิบาลพื้นฐานไปจนถึงการส่งเสริมโภชนาการและสิ่งแวดล้อม โดยทั้งหมดมีเป้าหมายเดียวกัน คือ “ให้อาหารที่พนักงานได้รับปลอดภัย มีคุณภาพ และส่งเสริมสุขภาพอย่างยั่งยืน”
1. Clean Food Good Taste – อาหารสะอาด รสชาติอร่อย
หน่วยงานที่รับผิดชอบ: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
จุดเด่น: มุ่งเน้นอาหารสะอาด ถูกสุขลักษณะ และรสชาติดี
เกณฑ์หลัก:
• ผู้ปรุงอาหารต้องผ่านอบรมสุขาภิบาลอาหาร
• ใช้วัตถุดิบสดใหม่ ปรุงสุกใหม่ทุกมื้อ
• มีน้ำสะอาดและภาชนะถูกสุขลักษณะ
• ผ่านการตรวจจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุขประจำพื้นที่
ประโยชน์สำหรับองค์กร: เพิ่มความมั่นใจให้พนักงานเรื่องความสะอาดและปลอดภัยของอาหาร
2. Healthy Canteen – โรงอาหารสุขภาพดี ใส่ใจสุขภาพ
หน่วยงานที่รับผิดชอบ: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
จุดเด่น: ส่งเสริมให้พนักงานรับประทานอาหารครบ 5 หมู่ ลดหวาน มัน เค็ม
เกณฑ์หลัก:
• มีเมนูสุขภาพ เช่น ผักสด ผลไม้ และโปรตีนไม่ติดมัน
• ให้ข้อมูลโภชนาการ (พลังงาน โซเดียม) ในเมนู
• ไม่มีอาหารทอดซ้ำหรือน้ำมันเก่า
• มีระบบสุขาภิบาลและตรวจคุณภาพอาหารประจำเดือน
ประโยชน์สำหรับองค์กร: ช่วยลดความเสี่ยงโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) และสร้างวัฒนธรรมการกินดีอยู่ดีในองค์กร
3. SAN Certified – สะอาด ปลอดภัย ได้มาตรฐาน
หน่วยงานที่รับผิดชอบ: กรมอนามัย ร่วมกับเครือข่าย Sanitation Accountability Network
จุดเด่น: เน้นการบริหารจัดการสุขาภิบาลในภาพรวมของโรงอาหาร
เกณฑ์หลัก:
• ตรวจสอบระบบสุขาภิบาลทั้งกระบวนการ ตั้งแต่วัตถุดิบจนถึงภาชนะ
• ตรวจคุณภาพน้ำดื่มและน้ำใช้
• แยกพื้นที่อาหารสุก-ดิบชัดเจน
• มีระบบติดตามผลและ QR Code ตรวจสอบได้
ประโยชน์สำหรับองค์กร: เป็นการรับรองมาตรฐานสุขาภิบาลระดับสูงที่ใช้ได้ทั้งโรงงานและสถาบันการศึกษา
4. Food Safety – อาหารปลอดภัย มั่นใจได้มาตรฐาน
หน่วยงานที่รับผิดชอบ: กระทรวงสาธารณสุข
จุดเด่น: ครอบคลุมทุกประเภทสถานประกอบการอาหาร เน้นการป้องกันการปนเปื้อน
เกณฑ์หลัก:
• ระบบ HACCP หรือ GMP ขั้นพื้นฐาน
• ตรวจสอบการเก็บวัตถุดิบและการควบคุมอุณหภูมิ
• ผู้ประกอบการต้องมีใบอนุญาตจำหน่ายอาหาร
• มีการสุ่มตรวจสารตกค้างและเชื้อจุลชีพในอาหาร
ประโยชน์สำหรับองค์กร: เสริมความน่าเชื่อถือและความปลอดภัยของอาหารในทุกขั้นตอน
| มาตรฐาน | จุดเน้น | หน่วยงานรับรอง | เหมาะสำหรับ | เกณฑ์หลัก (สรุป) |
|---|---|---|---|---|
| Clean Food Good Taste อาหารสะอาด รสชาติอร่อย | สุขาภิบาลอาหาร + รสชาติ | กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข | โรงอาหารหรือร้านอาหารทั่วไปในองค์กร | ผู้ปรุงผ่านอบรมสุขาภิบาล, ใช้วัตถุดิบสดใหม่, ปรุงสุกใหม่ทุกมื้อ, น้ำสะอาด และตรวจสุขาภิบาลประจำ |
| Healthy Canteen โรงอาหารสุขภาพดี ใส่ใจสุขภาพ | โภชนาการครบ ลดหวาน–มัน–เค็ม | กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข | โรงงานหรือองค์กรขนาดกลาง–ใหญ่ | มีเมนูสุขภาพ ผัก–ผลไม้, โปรตีนไม่ติดมัน, แสดงพลังงานและโซเดียม, ห้ามใช้น้ำมันทอดซ้ำ, ตรวจประเมินต่อเนื่อง |
| SAN Certified สะอาด ปลอดภัย ได้มาตรฐาน | สุขาภิบาลครบวงจร + ตรวจสอบย้อนกลับ | เครือข่าย SAN ร่วมกับกรมอนามัย | โรงงาน มหาวิทยาลัย หรือศูนย์อาหารขนาดใหญ่ | แยกโซนสุก–ดิบ, ตรวจคุณภาพน้ำและอุปกรณ์, ระบบติดตามผลออนไลน์, มี QR ตรวจสอบมาตรฐาน |
| Food Safety อาหารปลอดภัย มั่นใจได้มาตรฐาน | ความปลอดภัยทุกขั้นตอน | กระทรวงสาธารณสุข | ทุกองค์กรที่มีบริการอาหาร | ปฏิบัติตาม GMP/HACCP, ควบคุมอุณหภูมิ–วัตถุดิบ, มีใบอนุญาตจำหน่ายอาหาร, ตรวจสารตกค้างและเชื้อจุลชีพ |
เวิร์กช็อป “Clean Food Good Taste” โดย SAKID ยกระดับสู่โรงอาหารสุขภาพที่ได้ใบรับรอง
SAKID ร่วมกับนักกำหนดอาหารและกรมอนามัย จัดเวิร์กช็อป “Clean Food Good Taste & Healthy Canteen” เพื่อให้องค์กรสามารถ
• เรียนรู้หลักเกณฑ์การตรวจสุขาภิบาลอาหาร
• ปฏิบัติจริงในการประเมินและปรับปรุงโรงอาหาร
• เตรียมยื่นขอใบรับรอง Clean Food Good Taste
• รับคำปรึกษาจากนักกำหนดอาหารมืออาชีพ
บริการนี้ครอบคลุมทั้งการตรวจประเมินโรงอาหาร, อบรมพนักงานครัว และออกเอกสารรับรองสุขาภิบาลอาหาร เพื่อให้โรงอาหารในองค์กรสามารถผ่านการตรวจได้อย่างมั่นใจ
👉สนใจ WORKSHOP Healthy Canteen สำหรับแม่ครัว พ่อครัว
ทำไมต้องเลือก SAKID เป็นที่ปรึกษาโรงอาหารสุขภาพ
เพราะ SAKID ไม่ได้แค่สอนให้ “สะอาดและอร่อย” แต่เราดูแลครบตั้งแต่ต้นจนถึงการตรวจรับรองจริง
• ตรวจสุขาภิบาลโรงอาหารตามเกณฑ์กรมอนามัย
• อบรมพนักงานครัวโดยนักกำหนดอาหารมืออาชีพ
• ออกแบบเมนู Clean Food Good Taste เฉพาะองค์กร
• เตรียมเอกสารยื่นขอใบรับรองพร้อมติดตามผล
📌 สนใจสมัครเข้าร่วมโครงการ เกณฑ์สุขาภิบาลอาหาร/Healthy Canteen / Clean Food Good Taste ปรึกษากับ SAKID
มาตรฐานโรงอาหารไม่ได้เป็นเพียง “ใบประกาศรับรอง” แต่คือหัวใจสำคัญของวัฒนธรรมองค์กรที่ใส่ใจสุขภาพพนักงานในทุกมื้ออาหาร จากมาตรฐานหลักทั้ง 4 Clean Food Good Taste, Healthy Canteen, SAN Certified, และ Food Safety เราจะเห็นได้ว่าทุกแนวทางล้วนมุ่งสู่เป้าหมายเดียวกัน คือ “อาหารที่สะอาด ปลอดภัย และส่งเสริมสุขภาวะ”
องค์กรที่พัฒนาโรงอาหารให้ได้ตามเกณฑ์เหล่านี้ ไม่เพียงช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคและอุบัติการณ์อาหารเป็นพิษ แต่ยังช่วยสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดี มีพลัง และเต็มไปด้วยความไว้วางใจระหว่างพนักงานกับนายจ้าง โรงอาหารที่ได้มาตรฐานคือ “พื้นที่แห่งสุขภาวะ” ที่เชื่อมโยงสุขภาพกาย ใจ และความยั่งยืนขององค์กรเข้าด้วยกันอย่างแท้จริง
สนใจทำมาตรฐานโรงอาหาร หรือโรงอาหารสุขภาพ แต่หากไม่รู้จะเริ่มต้นอย่างไร ปรึกษา SAKID ได้ เราไม่ใช่แค่ผู้นำกิจกรรมสุขภาพเท่านั้น แต่ยังเป็นที่ปรึกษาช่วยออกแบบกิจกรรมสุขภาพให้เหมาะสมกับแต่ละองค์กร รวมทั้งวิเคราะห์ผลลัพธ์ทางสุขภาพให้จบครบในที่เดียว ทำให้คนในองค์กรมีสุขภาพดีอย่างยั่งยืน
Workshop กับ SAKID เรื่องการดูแลสุขภาพ ไม่ว่าจะเรื่องอาหาร ทำอาหารสุขภาพ Cooking class สุขภาพจิตปรึกษานักจิตวิทยาแบบรายบุคคลหรือทำกิจกรรมคลาสกลุ่ม นักกายภาพออฟฟิศซินโดรม โดยเรามีผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางที่จะมาให้ความรู้เข้าใจแบบย่อยง่ายและลองทำกิจกรรมร่วมกัน อาทิเช่น คลาสโยคะ คลาสซุมบ้า คลาสออกกำลังกายหลังเลิกงาน สามารถสอบถามและช่วยออกแบบ Workshop ให้ตรงกับไลฟ์สไตล์พนักงานในบริษัทได้
แหล่งอ้างอิง
- กรมอนามัย. (2566). คู่มือโรงอาหารปลอดภัย ใส่ใจสุขภาพ (Healthy Canteen). สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข.สืบค้นจาก https://foodsan.anamai.moph.go.th/th/dmkm/download?did=30375&id=99071&lang=th&mid=37684&mkey=m_document
- กรมอนามัย. (2565). คู่มือโครงการอาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste). สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข.สืบค้นจาก https://pubhtml5.com/twve/fmqx/basic/
- กรมอนามัย. (2566). แนวทางมาตรฐาน SAN และ SAN Plus สำหรับสถานประกอบการจำหน่ายอาหาร. สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข.
สืบค้นจาก https://foodsan.anamai.moph.go.th/th/san/download?did=34264&id=114841&lang=th&mid=38922&mkey=m_document - กรมอนามัย. (2566). แบบตรวจมาตรฐานสุขาภิบาลอาหารสำหรับโรงอาหาร. สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นจาก https://foodsan.anamai.moph.go.th/th/food-sanitation/download/?did=204396&id=75018
- กรมอนามัย. (2565). แนวทางโรงอาหารคุณภาพ (Green Canteen Guidelines). สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นจาก https://foodsan.anamai.moph.go.th/web-upload/13x34cba8a8c311038000343e8ab441d5ff/202105/m_news/35387/204474/file_download/dd4bd84a10dfee92670406ff81300f75.pdf
- กรมอนามัย. (2567). ข่าวประชาสัมพันธ์: ดันมาตรฐาน SAN – SAN Plus ยกระดับความปลอดภัยแทน Clean Food Good Taste. สืบค้นจาก https://thailandhealthhub.com/2025/821463/
- กรมอนามัย. (2566). ข่าวประชาสัมพันธ์: ส่งเสริมโรงอาหารปลอดภัยใส่ใจสุขภาพ Healthy Canteen. สืบค้นจาก https://www.anamai.moph.go.th/th/news-anamai/18819
- สำนักงานสิ่งแวดล้อม. (2565). แนวทางโรงอาหารสีเขียว (Green Canteen Guidelines). กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
สืบค้นจาก https://www.deqp.go.th
บทความที่น่าสนใจ
รับมือกับ Brownout Syndrome: เคล็ดลับปลุกไฟในการทำงานอีกครั้ง
คุณรู้สึกท้อแท้ เบื่อหน่าย และสิ้นหวังกับการทำงานอยู่หรือเปล่า? ถ้าเป็นเช่นนั้น คุณไม่ได้เป็นคนเดียวที่เผชิญกับความรู้สึกเหล่านี้ เพราะอาการแบบนี้คือสัญญาณของภาวะ Brownout Syndrome ที่กำลังคุกคามพนักงานออฟฟิศจำนวนมากในปัจจุบัน หากคุณกำลังต่อสู้กับความเหนื่อยล้า ขาดแรงบันดาลใจ และรู้สึกหมดไฟในการทำงาน บทความนี้จะพาคุณทำความรู้จัก Brownout Syndrome ให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น พร้อมแนะนำวิธีรับมือและจุดประกายในการทำงานอีกครั้ง เพื่อเป็นแนวทางดูแลสุขภาพจิตของคนทำงานอย่างเรา
สร้าง Employee Wellbeing อย่างไร ให้พนักงานสุขภาพดี
Employee Wellbeing หรือ “สุขภาวะพนักงาน” หมายถึง สภาวะที่พนักงานมีความสมดุลทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และการทำงานอย่างมีความสุข ซึ่งองค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ระบุว่า “สุขภาวะที่ดีไม่ใช่แค่การไม่มีโรค แต่คือการมีชีวิตที่สมบูรณ์ในทุกมิติ”
[Case Study] ตัวอย่างสวัสดิการพนักงานจากทั่วโลก
เพราะ ‘คนทำงาน’ เป็นสิ่งที่องค์กรควรลงทุนมากที่สุด และการลงทุนนั้นก็คือสวัสดิการที่จะช่วยให้พนักงานมีชีวิตที่ดีได้ ชวนไปสำรวจตัวอย่างสวัสดิการพนักงานจากทั่วโลกกัน
WORKSHOP เริ่มต้นสุขภาพดี กับ SAKID
กิจกรรม Workshop “คลาสโยคะ”
ตั้งแต่วันที่ 20 กรกฎาคม 2566 – 21 กันยายน 2566 SAKID ได้จัดกิจกรรม Workshop “คลาสโยคะ ” กันทุกสัปดาห์เป็นสวัสดิการที่เสริมสร้างร่างกายให้แข้งแรง โดยนักวิทยาศาสตร์การกีฬามาเป็นครูสอนโยคะที่จะพาพนักงานบริษัท ROCHE มายืดเหยียดร่างกายให้ผ่อนคลายเมื่อยจากการนั่งทำงานและเสริมสร้างกล้ามเนื้อให้มีความยืดหยุ่นอีกด้วย
Well Being คืออะไร สร้างสุขให้พนักงานด้วยคุณภาพชีวิตที่ดี
Well Being เป็นหนทางสร้างสุขให้กับพนักงานที่แต่ละองค์กรควรมีเอาไว้ เพราะความเครียดในการทำงานนั้นไม่ได้มีเพียงร่างกายและจิตใจ แต่ยังมีอีกหลาย ๆ ส่วนประกอบรวมกัน
Workshop สายออฟฟิศ
Workshop สายพนักงานออฟฟิศ ที่นั่งทำงานหน้าคอมนานๆ ไม่ลุกไปไหนย่อมมีผลต่อสุขภาพแน่นอน การเสริมความรู้ด้านสุขภาพจากผู้เชี่ยวชาญเป็นกลุ่มเป็นสิ่งที่จำเป็นแก่พนักงานเพื่อที่จะได้มีสุขภาพแข็งแรง
